Пресс-конференция 16.10.2013.
16 октября 2013 года в Алматы состоялась пресс-конференция с участием Председателя РКА Тугел А., Председателя Президиума АГКА Карчегенова К. и адвокатов АГКА Розенцвайга А.В. и Дворецкой Е. по факту незаконных действий сотрудников правоохранительных органов в отношении казахстанских адвокатов и их доверителей.
Пресс-релиз
Почему казахстанские правоприменители не обеспечивают суверенитет Казахстана?
Казахстанские адвокаты считают, что наше государство обязано защищать права своих граждан, а не нарушать их. Казалось бы, это – аксиома. Но у нас, к сожалению, есть пример противостояния правоохранительных органов России и Казахстана с казахстанскими юристами по так называемому «делу Ходорковского», которое было открыто еще десять лет назад. В рамках этого дела прокуратура и финансовые полицейские, исполняя международное поручение российского Следственного комитета, произвели незаконные обыски и выемки по банковским счетам у известного казахстанского юриста Игоря НОВИКОВА и у его адвоката, члена Алматинской городской коллегии Александра РОЗЕНЦВАЙГА. При этом за многочисленные грубейшие, на грани уголовной ответственности, нарушения закона и международных обязательств Казахстана, финполовцы и прокуратура отделались пока лишь легким испугом – частным определением суда о «недобросовестном» отношении к своим обязанностям.
В жилище и офисе Игоря Новикова силами следователей Следственного комитета РФ был произведен обыск, а также – выемка банковской и иной документации, личных вещей. Обыск фактически провели следователи из России в рамках расследуемого ими «дела Ходорковского». А казахстанские финансовые полицейские при лишь этом присутствовали, хотя по закону положено ровно наоборот. Среди изъятого и вывезенного в Москву – все компьютеры с базой данных по его частным клиентам, монография «Теория доказательств, т. 3, которую он писал со своим отцом, профессором А.И.Новиковым, две монографии по казахстанскому морскому праву, в котором И. Новиков у нас – уникальный специалист. Надо ли объяснять, что после подобной акции работа Новикова как юриста уже полгода как остановлена.
На протяжении нескольких дней жена Игоря Новикова – Елена, доктор юридических наук, активнейший участник и координатор реформы казахстанского законодательства 1993-1997 г.г., – подверглась допросу теми же российскими следователями, что нашим законодательством также категорически не допускается.
Но этим дело не ограничилось. Финансовыми полицейскими произведена противозаконная выемка всех банковских документов у их адвоката Александра РОЗЕНЦВАЙГА, которого, к тому же, безо всяких к тому законных оснований не допустили к защите Игоря Новикова, но не смогли устранить его от помощи Новиковой Елене.
В любом другом уважающем себя государстве подобные действия представителей иностранных спецслужб были бы пресечены на корню, так как они идут вразрез и с международными обязательствами и с национальным законодательством страны, и, без преувеличения, нарушают суверенитет Казахстана, – заявляет председатель Республиканской коллегии адвокатов Ануар ТУГЕЛ.
– Российские следственные органы обвинили супругов Новиковых, экспертов в области права, в том, что они, ни много ни мало, создавали иллюзию необходимости гуманизации российского уголовного права в интересах М. Ходорковского и лоббировали принятие этих изменений. Такой вот криминал… Иначе как абсолютным юридическим нонсенсом и параноидальной чушью такое обвинение назвать нельзя. Но эта тема, хоть она и непосредственно связана с предметом нынешней пресс-конференции – для отдельного разговора.
Сегодня я хочу заявить общественности, что в отношении меня, профессионального защитника, представляющего интересы своих доверителей, экспертов Новиковых, предпринята попытка жесткого непроцессуального давления. Сделано это с подачи российских силовых структур руками казахстанской финансовой полиции, процессуальным оппонентом которой я неоднократно выступал. Прискорбно, но казахстанские суды, куда я обращался с жалобами (четыре дела рассмотрены судом первой инстанции и три – апелляционной), без всяких на то законных оснований выносят по ним решения, комментировать которые просто стыдно, – заявил на специально созванной пресс-конференции адвокат Александр РОЗЕНЦВАЙГ. Я делаю своё заявление совершенно ответственно. Я в юридической профессии уже 37 лет, из них 26 – адвокат. Если я лгу, то мне не место в адвокатуре, но если я прав (все доказательства моей правоты были мной предъявлены судам, полностью их проигнорировавшим), то такое беззаконие должно получить самую строгую официальную оценку.
Адвокат Александр Розенцвайг, в частности, заявляет, что финансовая полиция произвела незаконную выемку его банковских документов. При этом «под раздачу» попали абсолютно все операции по его счету, причём с самого начала его открытия и по сегодняшний день. При этом отечественные прокуратура и финпол, торопясь исполнить поручение российских коллег, проявили столь неумеренную прыть, что забыли сопоставить свои решения и действия с законом.
Выемка документов по банковским операциям у адвоката со ссылкой на дело его доверителя – грубейшее нарушение законодательства, и любые поручения, противоречащие ему, не подлежат исполнению в любой цивилизованной стране. При этом нарушены не только права адвоката, но и права его доверителей, тех, кому он помогал, кто абсолютно не связан с этой историей. Нарушена адвокатская тайна, – утверждает председатель Республиканской коллегии адвокатов Ануар Тугел.
В своих четырех жалобах в районный суд и стольких же частных жалобах в суд апелляционный адвокат Розенцвайг «по полочкам» раскладывает факты и показывает необоснованность действий прокуратуры и финансовой полиции.
– Больше всего возмущает, что казахстанским финполом исполнено постановление об обыске в квартире Игоря Новикова, гражданина Казахстана – суверенного, заметьте, государства, санкционированное Басманным районным судом города Москвы! И выемка по моим, иностранного адвоката, счетам, также произведена на основании «Басманного постановления». При этом мой банк, надо отдать должное его юристам, первоначально отказал в выдаче документов. Тогда родился юридический нонсенс – абсолютно не известное нашей юриспруденции «пересанкционированное» казахстанским прокурором постановление финпола о производстве выемки-обыска, которое вынесено, как утверждает казахстанская прокуратура, во исполнение обязательств Казахстана в рамках Минской Конвенции, но прямо ей противоречащее. Казахстанские правоприменители, вместо того, чтобы защитить граждан своей страны или хотя бы задуматься о соответствии международным нормам и правомерности запросов безусловно дружественного, но другого государства, ринулись исполнять очевидно сомнительное решение иностранного суда! – говорит адвокат Розенцвайг.
Медеуский районный суд Алматы, отказав в удовлетворении очередной, четвёртой по счёту, жалобы Розенцвайга, тем не менее 11 сентября сего года постановил: «Довести до сведения начальника ДБЭКП по г. Алматы и прокурора г. Алматы о недобросовестном отношении сотрудников финансовой полиции к исполнению международного следственного поручения ГСУ СК Российской Федерации, ненадлежащего оформления процессуальных документов, об отсутствии надлежащего прокурорского надзора со стороны прокуратуры г. Алматы». Словом, неправомерность действий сотрудников финансовой полиции и прокуратуры была признана.
– В Казахстане продолжают иметь место факты незаконного прослушивания и записи телефонных переговоров адвокатов с доверителями, слежка и обыски в офисах наших коллег. Все это происходит при полном попустительстве органов, уполномоченных законом осуществлять надзор за соблюдением законности. Более того, как показывает случай с Александром Розенцвайгом и его доверителями, наши правоприменители не просто сами нарушают законы, а делают это вместе с коллегами иностранного государства.
Адвокатское сообщество требует, чтобы казахстанские правоохранительные органы прекратили нарушать права профессиональных защитников и тех граждан, которые обращаются к ним за юридической помощью, чтобы они занимались исполнением своих прямых обязанностей – охраной наших прав, а не нарушали их. Адвокатское сообщество настаивает, чтобы изложенным фактам была дана принципиальная оценка.
Иначе о каком государственном суверенитете нашей страны может идти речь? – резюмирует Ануар ТУГЕЛ.
Подготовлено
пресс-службой
Республиканской коллеги адвокатов
Баспасөз хабарламасы
Неге қазақстандық құқық қолданушылар Қазақстанның егемендігін қамтамасыз етпейді?
Қазақстандық адвокаттардың айтуы бойынша, біздің мемлекетіміз азаматтардың құқықтарын бұзбай, оларды қорғауға міндетті.
Мүмкін, бұл – аксиома. Алайда, өкінішке орай, осыдан он жыл бұрын ашылған «Ходорков ісі» деп аталатын Қазақстандық және Ресейдің құқық қорғау органдарының қазақстандық заңгерлерге қарсы келулері бойынша бір мысалды келтірейін.
Осы іс бойынша рессейлік Тергеу комитетінің халықаралық тапсырмасын орындау үшін, прокуратура мен қаржы полициясы заңға қайшы белгілі қазақстандық заңгер Игорь НОВИКОВ пен оның қорғаушысы, Алматы қалалық адвокаттар алқасының мүшесі Александр РОЗЕНЦВАЙГТЫҢ банктік шоттарына тінту және басқа құжаттарын алу жұмыстарын жүргізді.
Сонымен қатар, қылмыстық жауапкершіліктің көптеген өрескелдігіне, Қазақстанның халықаралық міндеттері мен заңдарының бұзылуына, қаржы полициясы мен прокуратура – соттың жеке ұйғарымы бойынша өз міндеттеріне «жосықсыз» деп танылып, жеңіл қорқынышпен ғана құтылды.
Игорь Новиковтың үйі мен кеңсесінде РФ Тергеу комитетінің күшімен тінту жұмыстары жүргізілді, сондай-ақ, банктік басқа да құжаттары және жеке заттары алынды. Шындығында, тінту жұмыстарын «Ходорков ісі» бойынша тексеру жұмыстарын жүргізген Ресей тергеушілері жүргізді. Ал, қазақстандық қаржы полициясының қызметкерлері тек қастарында болды, алайда заң бойынша керісінше, яғни тең болу керек.
Оның жеке клиенттерінің жұмыстары бойынша дерекқор сақталған компьютерлер, әкесі, профессор А.И.Новиковпен бірге жазған «Теория доказательств» монографиясының үшінші томы, сондай-ақ, И. Новиков бірегей маман саналатын, екі қазақстандық теңіз құқығы бойынша жазылған монографиялары Мәскеуге әкетілді.
Осындай жүргізілген әрекеттен кейін, заңгер ретінде Новиковтың жұмысы жарты жыл тоқтатылғанын түсіндіруге бола ма?
Бірнеше күн бойы рессейлік тергеушілер заң ғылымдарының докторы, 1993-1997 ж.ж. қазақстандық заңнамалық реформаның үйлестірушісі және белсенді қатысушысы, Игорь Новиковтың әйелі – Еленаны тергеуге алды, алайда, біздің заңнама бойынша мұндай әрекетке үзілді-кесілді рұқсат етілмейді.
Бірақ, мұнымен іс шектелген жоқ. Заңға қайшы қаржы полициясының қызметкерлерімен И.Новиковтың адвокаты Александр РОЗЕНЦВАЙГТЫҢ барлық банктік құжаттары алынды, бұл уақытта оны ешбір заңның негізінсіз Игорь Новиковты қорғауға рұқсат етілмеді, бірақ та Елена Новикованың іске араласуын шеттете алмады.
Өзін құрметтейтін басқа мемлекетте шетелдік арнайы қызмет өкілдерінің осындай әрекеттерін түп-тамырымен жойып жіберуші еді, себебі олар халықаралық міндеттерге де, еліміздің ұлттық заңнамасына да қайшы келіп, Қазақстанның егемендігін бұзып отыр, – дейді Республикалық адвокаттар алқасының төрағасы Ануар ТҮГЕЛ.
– Рессейлік тергеу органдары ерлі-зайыпты Новиковтарға құқық саласында М.Ходорковқа қатысты рессейлік қылмыстық құқықты ізгілендіру қажет деп иллюзия құрды деген және бұл өзгерістерді жүзеге асыру үшін ықпал жасады деген жала жапты. Осындай қылмыстық іс….Басқаша, мұндай жаланы абсолютті заңдағы мағынасыздық пен заңдарға қайшы мінсіз бос сөз деп айту мүмкін емес. Бірақ бұл тақырып, өткен баспасөз-конференциясымен тікелей байланысты болса да, бөлек әңгіме.
Бүгін, мен жұртшылықтың алдында, кәсіби қорғаушы, сенім білдірушілердің мүдделерін жақтаушы, Новиковтардың сарапшысы маған қатал процессуалдық емес қысым көрсетілгендігін мәлімдеймін. Бұл, мен бірнеше рет іс жүргізуге қарсы пікірімді білдіргендіктен, рессейлік тергеу органдарының ықпалының нәтижесінде қазақстандық қаржы полициясымен жасалынды. Өкінішті, арызбен мен қайда барсам да (бірінші инстанцияның сотымен төрт іс, ал аппеляциялық сотта үш іс қаралды) қазақстандық судьялар, ешбір заңның негізінсіз шешім шығарады, тіпті олар бойынша түсінік беру де ұят, – дейді арнайы өткізілген баспасөз-конференциясында адвокат Александр РОЗЕНЦВАЙГ.
Мен өзімнің арызымды толық жауапкершілікпен жасаймын. Заң саласында қызмет атқарып келе жатқаныма 37 жыл болды, оның ішінде 26 жыл адвокаттық қызметпен айналысып келемін. Егер мен жалған сөйлесем, онда маған адвокаттық қызметте орын жоқ, егер мен шын айтсам, (менің әділдігім туралы барлық дәлелдемелер соттарға ұсынылды, бірақ мұны ешкім елемеді), мұндай заңсыздық ең қатаң ресми бағасын алу керек.
Адвокат Александр Розенцвайг қаржы полициясы оның банктік құжаттарын заңсыз алды деп мәлімдейді. Сонымен қатар, оның шоты бойынша, яғни шоттың ашылған күнінен бастап бүгінгі күнге дейін барлық операциялар алынды. Сондай-ақ, отандық прокуратура мен қаржы полициясы рессейлік әріптестерінің тапсырмасын орындауға асығып, шамадан тыс шапшаңдықпен өздерінің шешімдері мен әрекеттерін заң бойынша жүргізуді ұмытып кетті.
Адвокаттан банктік операциялар бойынша құжаттарды алу – заңды қатаң бұзушылық болып табылады және қандай тапсырма болсын, әрбір өркениетті елде заңға қайшы әрекеттер орындалмайды. Сонымен қатар, адвокаттың құқығы ғана емес, оның сенімгерінің де, бұл оқиғаға қатысы жоқ, ол көмек көрсеткен адамдардың да құқықтары бұзылған.
Адвокаттық құпия бұзылды, – дейді Республикалық адвокаттар алқасының төрағасы Ануар ТҮГЕЛ.
Аудандық сотқа жолдаған өзінің төрт арызында және аппеляциялық сотқа жазған осындай жеке арыздарында адвокат Розенцвайг факт бойынша прокуратура мен қаржы полициясы әрекеттерінің негізсіздігін көрсеткен.
– Мәскеу қаласының Басман аудандық сотымен, егеменді мемлекет –яғни, Қазақстанның азаматы, Игорь Новиковтың пәтеріне тінту жұмыстарын жүргізу керек деп рұқсат етілген қаулысының қазақстандық қаржы полициясымен орындалуы ашынтады. Менің, яғни шетелдік адвокаттың, банктік шоттарын алу «Басман қаулысы» негізінде жүзеге асырылды. Алғашында банк қызметкерлері РФ заңгерлеріне қажетті құжаттарды беруден бас тартты. Сонда заңдағы мағынасыздық туындады – біздің құқықтануға белгісіз қазақстандық прокурормен «рұқсат етілген», қазақстандық прокуратура айтқандай, Минск Конвенциясы аясында Қазақстанның міндеттерді орындауы үшін шығарылған қаржы полициясының тінту жұмыстарын жүргізу керектігі туралы қаулысы оған қайшы келуде.
Қазақстандық құқық қолданушылар, өз елінің азаматтарын қорғағанның орнына немесе сұранымдардың заңдылығы мен халықаралық нормаларға сәйкестігі туралы ойлаудың орнына, шетелдік судьяның күмәнді шішімін орындауға ұмтылды, – дейді адвокат Розенцвайг.
Алматы қаласының Медеу аудандық соты, Розенцвайгтың кезекті төртінші арызын қанағаттандыруға қарсылық білдіріп, сонымен қатар, осы жылдың 11 қыркүйегінде қаулы қабылдады: «Алматы қаласы прокуратурасы тарапынан прокурорлық бақылаудың жоқтығы туралы, іс жүргізу құжаттарын дайындауға тиісті емес, қаржы полициясы қызметкерлерінің Ресей Федерациясының ТК БТБ халықаралық тергеудің тапсырмасын іждағатсыз атқарғандықтары туралы Алматы қаласы бойынша ЭСЖҚКД бастығына және Алматы қаласының прокурорына ақпарат үшін жолдау». Прокуратура мен қаржы полициясы қызметкерлерінің заңсыз әрекеттері деген сөзбен мойындалды.
– Қазақстанда адвокат пен оның сенімгерін заңсыз тыңдау және телефонмен байланысқан сөздерді жазу, сондай-ақ әріптестеріміздің кеңселеріне тінту және бақылау жұмыстарын жүргізу әлі де орын алып отыр.
Мұның бәрі – заңға сүйене отырып бақылау жүргізетін уәкілетті органдардың толық салғырттығынан туындап отыр. Сонымен қатар, Александр Розенцвайгпен және оның сенімгерімен болған оқиға көрсеткендей, біздің құқық қолданушылар шетелдік әріптестерімен бірге, заңды өздері бұзады.
Адвокаттық бірлестік қазақстандық құқық қорғау органдары қызметкерлерінен кәсіби қорғаушылардың және олардан заңнамалық көмек сұрап келген азаматтардың құқықтарын бұзуды тоқтатуды, өздерінің міндеттерін – яғни, біздің құқықтарымызды бұзбай, оны қорғаумен айналысуды талап етеді. Адвокаттық бірлестік айтылған фактілерге принциптік баға беруді талап етеді.
Әйтпесе, біздің еліміздің қандай мемлекеттік егемендігі туралы сөз болуы мүмкін? – деп түйіндейді Ануар ТҮГЕЛ.
Республикалық адвокаттар алқасының
баспасөз қызметімен әзірленді