ҰСТАНЫМ (ҚЖ/ТҚҚ) ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ САЛАСЫНДА ОҚЫТУ ЖӘНЕ БIЛIМ АЛУ ҮШIН ҚАРЖЫЛЫҚ МОНИТОРИНГ СУБЪЕКТIЛЕРI РЕТIНДЕ АДВОКАТТАРҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР БОЙЫНША РАА ҒКК
БЕКІТІЛГЕН
2023 жылғы 31 шілдеде
Республикалық адвокаттар алқасы
төралқасының шешімімен
ҰСТАНЫМ
Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға (ҚЖ/ТҚҚ) қарсы іс-қимыл саласында оқыту және бiлiм алу үшiн қаржылық мониторинг субъектiлерi ретiнде адвокаттарға қойылатын талаптар бойынша Республикалық адвокаттар алқасының ғылыми-консультативтік Кеңесiнің
1. Мәселенің сипаттамасы
Қазақстан Республикасы Қаржы мониторингі агенттігі (бұдан әрі – ҚМА) Төрағасының 2021 жылғы 9 тамыздағы № 6 бұйрығымен Қаржы мониторингі субъектілеріне іс-қимыл саласындағы қылмыстан түскен кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыру қарсы дайындау және оқыту жөніндегі талаптар бекітілді (бұдан әрі – Талаптар) (ресми жарияланған күні – 2021 жылғы 16 тамыз).
2-тармақтың 3) тармақшасында осы Талаптар қолданылатын субъектілердің құрамы мыналар ретінде айқындалады: өз қызметін жалғыз жүзеге асыратын қаржы мониторингі субъектілері және ҚЖ/ТҚҚ заңнамасын сақтауға байланысты функцияларды жүзеге асыратын қаржы мониторингі субъектісінің қызметкерлері.
Талаптардың 3-тармағына сәйкес, оқу үдерісінде оқытылатын материалды зерделеу субъектілерінің зерделенгенін растау үшін субъектілер емтихан тапсырған күннен бастап кемінде 3 (үш) жылда 1 (бір) рет Орталық және оның аумақтық бөлімшелерінде тестілеуден өтуі тиіс.
Талаптардың 2-тармағының 2) тармақшасында Орталық Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 желтоқсандағы № 1305 қаулысына сәйкес айқындалатын «Мемлекеттік қызметтің персоналын басқару ұлттық орталығы» акционерлік қоғамы болып табылатындығы белгіленген.
Алайда, Үкіметтің бұл қаулысы Орталық қызметінің негізгі нысанасын ғана айқындайды, ол, атап айтқанда, мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру мен оқытуды, сондай-ақ мемлекеттік органдар жүргізетін тестілеу рәсімдерін қамтиды. Аталған Қаулыда Тестілеу орталығының адвокаттарға қатысты өкілеттіктері қарастырылмаған.
Талаптардың 3-тармағына сәйкес, тестілеу нәтижелерінің жарамдылығы оң нәтижемен аттестациядан өткен күннен бастап 3 жылды құрайды.
Талаптар күшіне енген сәттен бастап барлық субъектілер алдағы 2 жыл ішінде, яғни 2023 жылдың 26 тамызына дейін тестілеуден өтуі керек.
Талаптардың 8-тармағы субъектілерді оқытуды жүзеге асыратын тұлғаларға қойылатын талаптарды анықтайды:
• жоғары білімнің болуы;
• ҚЖ/ТҚҚ саласында кемінде 5 (бес) жыл жұмыс тәжірибесінің болуы;
• ҚЖ/ТҚҚ саласында оқу сертификаттарының болуы.
Талаптардың 12-тармағына сәйкес субъект қызметкерінің оқытудан өткендігі және Қазақстан Республикасының ҚЖ/ТҚҚ саласындағы нормативтік құқықтық актілерімен және субъектілердің ішкі құжаттарымен танысу фактісін ұйымдастыру мақсатында қабылданған. ішкі бақылау нысаны мен мазмұнын субъект өз бетінше белгілейтін құжаттағы өз қолымен расталады.
Қызметкердің оқу бағдарламасының тақырыбын аяқтағанын растайтын құжаттар қызметкердің жеке ісіне қоса тіркеледі.
Содан кейін Талаптардың 13-тармағына сәйкес субъектінің тестілеуден өтуі Орталық беретін құжатпен расталады.
Тестілеуден өткен адамдарды тіркеуді Орталықтан алынған ақпарат негізінде уәкілетті орган жүргізеді (Талаптардың 14-тармағы).
Талаптардың 15-тармағына сәйкес субъектілер уәкілетті органның веб-порталында орналасқан субъектінің жеке кабинетінде тестілеуден өткені туралы ақпаратты орналастыруға міндетті.
Уәкілетті орган – ҚМА.
2. Адвокаттардың құқықтарының бұзылуының мәні
«Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Заңының (бұдан әрі – ҚЖ/ТҚҚ туралы заң) 3-бабы 1-тармағының 7) тармақшасына сәйкес адвокат, егер ол клиенттің атынан немесе оның тапсырмасы бойынша келесі қызмет түрлеріне қатысты ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен операцияларға қатысатын кездегі жағдайларда ғана қаржылық мониторинг субъектісі болып табылады:
1) жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату;
2) ақшаны, бағалы қағаздарды немесе өзге де мүлікті басқару;
3) банктік шоттарды немесе бағалы қағаздар шоттарын басқару;
4) компанияны құруға, ұстауға, жұмыс істеуге немесе басқаруға арналған қаражатты жинақтау;
5) заңды тұлғаны құру, сатып алу-сату, жұмыс істеуі немесе оны басқару.
Егер адвокат жоғарыда аталған мәмілелерге қатыспаса, онда ол қаржылық мониторингтің субъектісі болып табылмайды және оған көрсетілген Талаптар, оның ішінде ҚЖ/ТҚҚ тестілеуден өту қолданылмайды.
Көрсетілген қызмет түрлеріне қатысты ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен мәмілелер жасауға қатысқан жағдайда ғана адвокатқа қаржы мониторингі субъектілерінің қызметіне қойылатын талаптар пайда болады, оның ішінде адвокатқа осы Талаптар қойылады.
Бұл ретте адвокат ҚЖ/ТҚҚ саласында жұмыс тәжірибесі және оқудан өткені туралы сертификаттары бар субъектілерді оқытуды жүзеге асыратын тұлғаларда оқытудан өтуі тиіс.
Оқуды аяқтаған соң адвокат Орталықта тестілеуден өтуі керек.
Қаржы мониторингінің субъектісі болып табылатын адвокат бұл процедурадан кемінде 3 жылда бір рет өтуі керек.
Қазіргі уақытта РАА-дағы ақпарат бойынша ҚЖ/ТҚҚ туралы заңның 3-бабы 1-тармағының 7) тармақшасында көзделген мәмілелерді жүзеге асыру нәтижесінде қаржылық мониторинг субъектісіне айналған адвокаттар жоқ.
Осы Талаптардың қабылдануымен барлық адвокаттар (қаржы мониторингінің субъектілері болып табылатын және болып табылмайтындар) қосымша оқытудан және кейіннен тестілеу рәсімінен өтуге мәжбүр болу қаупі бар, бұл адвокаттық қызметке қабылдауға және адвокаттық қызметті жүзеге асыру кезінде қажетсіз және қосымша кедергіге және негізсіз шектеуге айналады.
3. Мәселені шешу үшін қабылданған шаралар
2023 жылғы 10 наурызда Республикалық адвокаттар алқасы ҚМА-ға адвокаттарды тестілеуге жататын субъектілер тізімінен шығару және аумақтық адвокаттар алқалары негізінде жүргізілетін адвокаттардың біліктілігін арттыру бағдарламасына оқытуды енгізу туралы ұсыныспен жүгінді.
4. Қазақстан Республикасы Қаржы мониторингі агенттігінің ұстанымы
Республикалық адвокаттар алқасының хатына жауап ретінде ҚМА келесі ұстанымды хабарлады:
ҚЖ/ТҚҚ туралы Заңның 11-бабының 3-тармағына сәйкес Ішкі бақылау қағидалары басқалармен қатар, КЖ/ТҚҚ саласындағы қаржылық мониторинг субъектілерін дайындау және оқыту бағдарламасын қамтуы тиіс.
ҚЖ/ТҚҚ саласында ҚМС даярлау және оқыту міндетті болып табылады.
Қаржы мониторингі агенттігі төрағасының 2021 жылғы 9 тамыздағы № 6 бұйрығымен ҚЖ/ТҚҚ заңнамасының қаржы мониторингі субъектілерімен сақталуын өз құзыреті шегінде мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдармен келісе отырып, қаржы мониторингі субъектілерін оқыту нәтижелері бойынша тестілеуден өткізу туралы талап белгіленген.
Мұндай талап қаржы мониторингі субъектілерімен оқу процесінде алынған материалының зерттелуін растау мақсатында анықталады.
«Құқықтық актілер туралы» Заңның 7-бабының 6-тармағына сәйкес нормативтік құқықтық бұйрықтарды орталық мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелерінің басшылары, егер оларды мемлекеттік органның нормативтік құқықтық актілерінде бекіту құзыреті болса, құрылымына бөлім кіреді және адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарына әсер ете алмайды.
ҚМА жоғарыда аталған Бұйрықты бекіту құзыретін ескере отырып, ҚМА Агенттіктің заңға тәуелді актілерінде ҚЖ/ТҚҚ туралы Заңның ережелерін егжей-тегжейлі көрсетуге және іске асыруға бағытталған талаптар белгіленуі мүмкін деп есептейді.
ҚМА ұстанымына сәйкес Бұйрықтағы заңгерлердің қаржылық мониторинг субъектілері ретінде тестілеуден өтуі туралы ережелер заңды болып табылады және жоғары тұрған нормативтік құқықтық актілерге қайшы келмейді.
Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, ҚМА ағымдағы тестілеу механизмін өзгеріссіз қалдыру ниетін білдірді.
5. Адвокатураның ұстанымы және оның негіздемесі
Бұл Талаптар «Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) нормаларына қайшы келеді.
Талаптардың 3-тармағында «Мемлекеттік қызметтің персоналын басқару ұлттық орталығы» акционерлік қоғамының және оның аумақтық бөлімшелерінің негізінде тестілеуден өткен күннен бастап 3 жыл ішінде кемінде 1 рет жиілікпен міндетті тестілеуден өту көзделген. Бұл ретте тестілеу нәтижелері 3 жыл бойы жарамды, ал бірінші сынақ 2023 жылдың 26 тамызына дейін тапсырылуы тиіс.
ҚЖ/ТҚҚ туралы Заңның 11-бабының 3-тармағына сәйкес ішкі бақылау қағидаларын заңды тұлға құратын қаржы мониторингі субъектілерінің басқару органы немесе атқарушы органы және қаржылық мониторинг субъектісін заңды тұлға құрмай әзірлейді, қабылдайды және қаржы мониторингi субъектiлерi қызметiнiң кiрiстердi заңдастыру (жылыстату) және терроризмдi қаржыландыру тәуекелдерiне ұшырау дәрежесiн бағалау нәтижелерiн, ұйымның көлемiн, сипаты мен күрделiлiгiн ескере отырып, қаржы мониторингi субъектiлерiмен орындалады және ҚЖ/ТҚҚ туралы заңда көзделген ішкі бақылау процесінде қаржылық мониторинг субъектісінің қызметіне қойылатын талаптардан басқа, олар қаржылық мониторинг субъектілерін КЖ/ТҚҚ және жаппай қырып-жоятын қаруды таратуды қаржыландыру салаларындағы оқыту және оқыту бағдарламасын қамту керек.
ҚЖ/ТҚҚ туралы Заңның 16-бабының 13-5) тармақшасына сәйкес, ҚЖ/ТҚҚ мақсатында уәкілетті орган 7) тармақтарда көрсетілген қаржы мониторингі субъектілерінің ҚЖ/ТҚҚ заңнамасының сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады (адвокаттарды епеске қоспағанда).
Осылайша, ҚМА бақылауы заң консультанттарына және басқа да тәуелсіз заң мамандарына, егер олар клиенттің атынан немесе тапсырмасы бойынша аталған қызмет түрлерінің тізбесіне қатысты ақшамен және (немесе) өзге де мүлікпен мәмілелер жасауға қатысқан жағдайда ғана қолданылады. ҚМА адвокаттарға қатысты ҚЖ/ТҚҚ заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыруға құқығы жоқ.
«Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Заңның 12-бабына сәйкес заң көмегін көрсету сапасын қамтамасыз ету мақсатында тиісті дайындықтан өткен және біліктілігін кезеңді түрде арттыратын тұлғаларға рұқсат етіледі.
Адвокаттың өз біліктілігін ұдайы арттыру жөніндегі міндеті Заңның 33-бабы 7-тармағының 13) тармақшасында бекітілген.
Осыған байланысты адвокаттар алқасының Төралқасы адвокаттарды аттестациялауды және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі жұмысты (Заңның 55-бабы 2-тармағының 8) тармақшасы), ал адвокаттар алқасы Төралқасының Төрағасының адвокаттар алқасының жарғысында адвокаттардың біліктілігін арттыру бағдарламаларының іске асырылуын қамтамасыз етеді (Заңның 56-бабы 2-тармағының 8) тармақшасы).
Республикалық адвокаттар алқасының төралқасы өз кезегінде Заңның 60-бабы 3-тармағының 18-1), 18-6), 18-7), 18-11), 18-12) тармақшаларына сәйкес:
• уәкілетті органмен келісім бойынша заң көмегін көрсету стандарттарын бекітеді;
• уәкілетті органмен келісім бойынша адвокаттардың біліктілігін арттыру стандарттарын бекітеді;
• адвокаттардың біліктілігін арттыру тәртібін бекітеді;
• адвокаттар қызметінің ерекшеліктері мен ерекшеліктерін ескере отырып, қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді;
• өз құзыреті шегінде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыру (жылыстату) және терроризмді қаржыландыру тәуекелдерін анықтау бойынша адвокаттардың қызметін талдайды және бақылайды, Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) қарсы іс-қимыл туралы заңнамасын қолдану тәжірибесін қорытындылайды; қылмыстан және терроризмді қаржыландырудан алынған кірістерді есепке алуды жүзеге асырады және қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті орган белгілеген нысанда және мерзімдерде қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға осындай ақпаратты жыл сайын бере отырып, оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді.
Заңның 55-бабы 2-тармағының 10) тармақшасына сәйкес, аумақтық адвокаттар алқасының төралқасы адвокаттардың ҚЖ/ТҚҚ заңнамасының талаптарын сақтауын қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты ұйымдастырады.
Бұл ретте адвокаттарды аттестаттау төралқаларымен әр бір 5 (бес) жыл сайын өткізіледі.
Заңның 44-бабының 4-тармағының 2-тармақшасы (2-тармақшасы) адвокаттық қызметпен айналысу құқығына лицензиядан айыру үшін немесе төралқаның адвокаттар алқасының мүшелігін тоқтатуы үшін аттестаттау нәтижесінде анықталған біліктілігінің жеткіліксіздігіне байланысты адвокаттың кәсіби міндеттерін орындауының анықталған мүмкін еместігі негіз болып табылады (Заңның 60-бабының 1-тармағының 3) тармақшасы).
Адвокаттардың біліктілігін арттыруды двокаттардың біліктілігін арттыру Орталықтары және аумақтық адвокаттар алқалары жүзеге асырады, олар өз кезегінде ҚЖ/ТҚҚ саласында міндетті оқыту мен білім беруді қоса отырып, РАA ұсыныстарын ескеріп адвокаттарды оқыту бағдарламаларын әзірлейді.
Тиісті Заңның және ҚЖ/ТҚҚ туралы заңның нормаларын ескере отырып, адвокаттардың Орталықта тестілеуден өтуі туралы талап заңсыз болып табылады. Бұл адвокаттар алқасының басшы органдарының заңда көзделген адвокаттарды даярлау және олардың біліктілігін арттыру құзыретін бұзады, адвокаттарға заңда көзделмеген қосымша міндеттер жүктейді, бұл адвокаттың құқықтары мен міндеттеріне елеулі әсер етеді және адвокаттық қызметтің кепілдіктерін бұзады.
Осылайша, ҚЖ/ТҚҚ саласындағы тиісті білімнің болуына қойылатын талаптар адвокаттың біліктілігіне қойылатын жалпы талаптардың құрамдас бөлігі болып табылады. Бейінді заң адвокаттың біліктілігін тану, оны кезеңді түрде жетілдіру, белгіленген стандарттарға сәйкес адвокаттық қызметті жүзеге асыру және адвокаттың біліктілігінің белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеруді қоса алғанда, адвокаттық қызметке қабылдауға қатысты барлық мәселелерді толық реттейді.
Адвокаттар алқасы дербес, кәсіби және өзін-өзі басқаратын ұйым ретінде адвокаттардың біліктілігін арттыру, оның ішінде ҚЖ/ТҚҚ саласында, сондай-ақ адвокаттардың білімін және олардың осы салада мерзімді аттестаттау тәртібімен заңнама талаптарын сақтауын тексеру бойынша жұмыстарды дербес жүзеге асырады.
«Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» заңда да, ҚЖ/ТҚҚ туралы заңда да ҚЖ/ТҚҚ бойынша арнайы тестілеу қарастырылмаған.
«Кәсіби біліктілік туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабының 5-тармағына сәйкес егер кәсіптің белгілі бір түріне үміткер тұлғаларға қатысты аталған заңдар кәсіби қызметті жүзеге асырудың алғы шарты болып табылатын реттеу ерекшеліктерін белгілегенде кәсіптік біліктілікті міндетті негізде танылады.
Осы баптың ескертпесіне сәйкес, кәсіптік біліктілікті міндетті негізде тану лицензиялау, аттестаттау, аттестаттау, жеке тұлғалардың қызметін бастағаны туралы хабарлама, тестілеу, біліктілік емтихандары және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де әдістермен жүзеге асырылады.
Аталған Заңның 1-бабының 8) тармақшасына сәйкес кәсіптік біліктілік – кәсіп бойынша еңбек функцияларын орындау үшін қажетті құзыреттерге ие болуды сипаттайтын кәсіптік дайындық дәрежесі болып табылады.
Осылайша, бұл Талаптар нормативтік құқықтық актілер иерархиясында жоғарырақ орынға ие және кейінірек қабылдау мерзімі бар «Кәсіби біліктілік туралы» Заңға да қайшы келеді.
Осыған байланысты, Республикалық адвокаттар алқасы адвокаттар ҚЖ/ТҚҚ оқыту шеңберінде Орталықта тестілеуден өту талабына жатпайды деп есептейді, өйткені бұл адвокат және адвокат мамандығына түсуге қажетсіз және қосымша кедергі болады. адвокаттық қызмет барысында негізсіз шектеу.
6. Мәселені шешу бойынша ұсыныстар
1) Қажетті шаралар
1. Республикалық адвокаттар алқасы адвокаттар қызметiнiң ерекшелiктерi мен ерекшелiктерiн ескере отырып, қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл жөнiндегi ұсынымдарды әзiрлесiн және бекiтсiн.
2. Республикалық адвокаттар алқасы белгіленген талаптарға сәйкес ҚЖ/ТҚҚ саласындағы адвокаттарды даярлау және оқыту бағдарламасы кіретін ҚЖ/ТҚҚ саласындағы ішкі бақылау қағидаларын қайта қарасын.
3. Республикалық және аумақтық адвокаттар алқалары ҚЖ/ТҚҚ мәселелері бойынша адвокаттардың біліктілігін арттырсын.
2) ҚМА-ге жүгіну
Бір немесе бірнеше адвокат келесі сұрақтарға жауап беру үшін ҚМА-ге хат жазғаны жөн:
1. ҚЖ/ТҚҚ туралы заңның 3-бабы 1-тармағының 7) тармақшасында көзделген мәмілелер жасауға қатыспаған, демек қаржылық мониторинг субъектісі болып табылмайтын адвокат Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл саласындағы дайындық және оқыту бойынша қаржылық мониторинг субъектiлерiне қойылатын талаптарына сәйкес Орталықта белгіленген тәртіппен оқудан және тестілеуден өтуге міндетті болып табылады ма?
2. Адвокаттар алқасы тарапынан қолданыстағы тәртiбiне сәйкес берген ҚЖ/ТҚҚ мәселелерi бойынша бiлiктiлiгiн арттыру туралы құжаты бар адвокат Орталықта қаржы мониторингi субъектiлерiне қойылатын талаптарға сәйкес қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласында оқыту және тестілеуден өту үшiн қажеттi бiлiктiлiктi арттыруы қажет болып табылады ма?
3. Адвокаттар алқасында кезекті аттестаттаудан өткені туралы құжаты бар, оның ішінде ҚЖ/ТҚҚ мәселелері бойынша адвокат Орталықта қаржы мониторингi субъектiлерiне қойылатын талаптарға сәйкес қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл саласында оқыту және тестілеуден өту үшiн қажеттi бiлiктiлiктi арттыруы қажет болып табылады ма?
3) Әкімшілік сотқа шағымдану
ҚМА адвокаттардың жоғарыда аталған өтінішіне теріс жауап берген жағдайда, әкімшілік іс жүргізу барысында ауыртпалық әкелетін әкімшілік акт ретінде оны заңсыз деп тану туралы әкімшілік талап қою орынды болып табылады.
4) Монополияға қарсы органға жүгіну
Тестілеу функцияларын «Мемлекеттік қызметтік персоналын басқару ұлттық орталығы» АҚ-ның жалғыз ұйымының құзырына беруінде монополиялық қызмет пен бәсекеге қарсы әрекеттердің белгілері бар.
Бұл Кәсіпкерлік кодекстің (КК) 21-бабында белгіленген мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке шектеулі қатысу принципіне және мұндай қатысуды азайту бойынша қабылданған шараларға қайшы келеді.
Мемлекеттің кәсіпкерлік қызметке қатысуы мүмкін жағдайлардың толық тізбесі АК-ның 192-бабының 1-тармағында белгіленген, оған мыналар кіреді:
1) ұлттық қауiпсiздiктi, мемлекеттiң қорғаныс қабiлетiн қамтамасыз етудiң немесе қоғамның мүдделерiн қорғаудың басқа мүмкiндiгi болмаса;
2) мемлекеттiк меншiктегi стратегиялық объектiлердi пайдалануға және ұстауға;
3) мемлекеттік монополияға жатқызылған салаларда қызметті жүзеге асыру;
4) тиісті тауар нарығында бәсекелестіктің болмауы немесе дамуының төмен деңгейі;
5) бұрын құрылған мемлекеттік кәсіпорындардың, акцияларының (жарғылық капиталындағы қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалардың және олармен үлестес тұлғалардың қызметті жүзеге асыруы.
Мемлекеттік кәсіпорындар, акцияларының (жарғылық капиталындағы қатысу үлестерінің) елу пайызынан астамы мемлекетке тиесілі заңды тұлғалар және олармен үлестес тұлғалар жүзеге асыратын қызмет түрлерінің тізбесі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1095 қаулысымен бекітілді.
Тестілеу орталықтарының қызметі бұл тізімге енгізілмеген, бұл қабылданған Талаптардың заңсыздығын қосымша көрсетеді.
Осыған байланысты, Республикалық адвокаттар алқасының Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасын бұзу фактілерін тексеру үшін Қазақстан Республикасы Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне жүгінуіне негіз бар.
5) АПК-нің 30-тарауында белгіленген тәртіппен сотқа шағымдану.
Жоғарыда аталған шаралар қабылданбаған жағдайда, адвокаттарды оқыту және тестілеуге қойылатын талаптардың бөлігінде «Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Заңға қайшы келетін нормативтік құқықтық актіні (көрсетілген Талаптарды) қолдану мерзімін ұзарту бөлігінде тану туралы АПК 30-тарауында белгіленген тәртіппен азаматтық талаппен сотқа жүгінген жөн.