Кәсіби сот өкілдігінің Бірыңғай ұйымын құру бойынша дөңгелек үстел
2024 жылдың 5 қазанында Алматы қалалық адвокаттар алқасының адвокаттарды тағылымдамадан өткізу және біліктілігін арттыру орталығында кәсіби сот өкілдігінің Бірыңғай ұйымын құру мәселесін талқылауға арналған дөңгелек үстел өтті. Іс-шараны Республикалық адвокаттар алқасы ұйымдастырды, ал дөңгелек үстелдің модераторы ретінде құқық және сот тәжірибесі саласының танымал маманы, академик Майдан Сүлейменов сөз сөйледі.
Актуалдылық және қоғамдық сұраныс
Іс-шараның басты мақсаты кәсіби сот өкілдігінің Бірыңғай ұйымын құруға объективті себептер мен қоғамдық сұранысты талқылау болды. Бұл мәселе дөңгелек үстелдің күн тәртібінде бірінші болып көтерілді. Талқылау барысында мұндай ұйымды құру қажеттілігі сотта өкілдік ететіндердің жұмыс сапасын арттыру мен біріздендіру, сондай-ақ азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғау қажеттілігінен туындағаны атап өтілді. Көптеген қатысушылар бірыңғай құқықтық қызмет көрсету стандарттарын қамтамасыз етіп, сот өкілдерінің кәсібилігін арттыруға бағытталған орталықтандырылған құрылымды құру идеясын қолдады.
Оң және теріс салдары
Дөңгелек үстелдің екінші тақырыбы бірыңғай ұйым құрудың ықтимал салдарын талдауға арналды. Қатысушылар мұндай бірігу оң және теріс салдарға ие болуы мүмкін екенін атап өтті. Оң нәтижелер қатарында адвокаттар мен заң кеңесшілерінің жұмысының үйлестірілуін жақсарту, бірыңғай этикалық кодексті құру және құқықтық қызмет көрсету сапасын арттыру аталды. Сонымен қатар, бірыңғай құрылым құрудың артық орталықтандыруға және процестердің бюрократиялануына әкелуі мүмкін деген алаңдаушылықтар да айтылды.
Заң кеңесшілері палаталарының және адвокаттар алқаларының көптігі
Үшінші тақырып бір аймақта заң кеңесшілері палаталары мен адвокаттар алқаларының көп болуы мәселесіне арналды. Қатысушылардың пікірлері екіге бөлінді: кейбіреулер ұйымдардың әртүрлі болуы адвокаттар мен кеңесшілердің әртүрлі топтарының мүдделерін жақсы ескеруге мүмкіндік береді деп санаса, басқалары бірыңғай басқару орталығын құру бірізділік пен сот жүйесімен өзара әрекеттесу тиімділігін арттырады деп мәлімдеді.
Заңнамалық немесе ерікті негіз
Негізгі мәселелердің бірі бірыңғай ұйымды құру механизмін таңдау болды: заңнамалық негізде ме немесе ерікті бірігу арқылы ма. Қатысушылар екі тәсілдің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылады. Заңға негізделген мәжбүрлі түрде осындай ұйымды құру заң кеңесшілері тарапынан қарсылыққа тап болуы мүмкін деген пікір айтылды, ал эволюциялық даму мен ерікті бірігу процестің барлық қатысушыларының мүдделерін ескеріп, қақтығыстарды азайтуға мүмкіндік береді.
Адвокатураның бірыңғай ұйым құрудағы рөлі
Дөңгелек үстелдің соңғы тақырыбы адвокатура кәсіби сот өкілдігінің Бірыңғай ұйымын құрудың негізі бола ала ма деген сұраққа арналды. Мұндай тәсілдің артықшылықтары мен тәуекелдері талқыланды, және көптеген адвокаттар бұл бастаманы қолдап, адвокатура сот өкілдерінің қызметін тиімді реттеу үшін қажетті құрылым мен тәжірибеге ие екенін атап өтті.
Қорытынды
Дөңгелек үстелдің қорытындысы бойынша кәсіби сот өкілдігінің Бірыңғай ұйымын құру мәселесі Қазақстанның құқықтық қауымдастығы үшін өте өзекті екені анықталды. Көптеген адвокаттар мен заң кеңесшілері бұл бастаманы қолдап, сот өкілдерінің қызметін біріздендіру мен сапасын арттырудың маңыздылығын мойындады. Дегенмен, қатысушылар мұндай ұйымды құру механизмін құқықтық жүйенің барлық тәуекелдері мен ерекшеліктерін ескере отырып, мұқият пысықтау қажеттігін атап өтті.
Алматы қалалық адвокаттар алқасы осы процесте белсенді қатысуды жалғастырады, тиімді шешімдер әзірлеу үшін сарапшылар мен құқықтық қауымдастық өкілдерін тартатын болады.